Fuzuli'nin Beng-ü Bades'i - Tarih
Fuzuli, Beng-ü Bade adlı mesnevisini, Şeybek Han’ı öldürüşünün ardından Şah İsmail’e ithafen kaleme almıştır… Eserde boza, mey, bade(şarap)beng(esrar), nukl(meze), arak(rakı), afyon, nebiz(hurma şarabı), macun ve berş gibi uyuşturucu, içki ve yiyeceklerin teşhis ve intak sanatlarıyla kişileştirilerek konuşturulmasından meydana gelen alegorik bir eserdir. Beng-ü Bade genç ve atılgan badenin arkadaşları arak ve nebizle birlikte ihtiyar sufi benge ve yaranların berş, müferrih macun, afyon ve kendisine ihanet eden bozaya karşı verdikleri çetin savaşın hikayesidir.
Kimine göre badeyle Şah İsmail, bengle de Sultan II.Beyazıt anlatılmak istenmiştir.
Şah İsmail, daha çok sulu sarhoşluğun tutkunudur. Öldürdüğü Özbek hükümdarı Şeybek Han’ın gümüşle kaplattığı kafatasıyla bile badesini(şarap) içerken Beyazıt’a bir hokka macunu layık görür. Onun için şarap güç ve cengâverlik, kuru zevkler ise zayıflık ve korkaklıktır. Nitekim eserde de beng yaşlı bir sufiyken, bade genç ve korkusuz bir savaşçıdır.
Onur GEZER, Osmanlılarda Esrar ve Esrarkeşler
Comments