Büyük İskender'in mezarı Venedik'te mi? - Tarih
Gerçek ismi III. Alexsandros, herkesçe bilinen adıyla Makedonya kralı Büyük İskender, MÖ. 323 yılında ölür. Bedeni ünlü komutanlarından Ptolemy tarafından alınarak Mısır’ın Memphis şehrine getirilir. Daha sonra oğlu tarafından mezar, İskender’in kurduğu kent olan, İskenderiye’ye taşınır ve burada adına anıt mezar yapılır. İskender’in bedeni kutsal sayıldığından imparatorlar, krallar tarafından buraya gelinerek görülür ve saygı gösterisinde bulunulur. Ünlü Roma kralı Augustus Octavius, İskender’in bedeni görmeye, saygı gösteriminde bulunmak için, geldiğin de kendisine diğer kralların da naaşını görmesini söylerler. Agustus ise “Ben kral görmeye geldim, bir avuç ölü değil diyerek” reddeder.
Günümüzde İskender’in mezarının nerede olduğu bilinmez İskender’in mezarına götürecek olan arkeolojik buluntular bir yerde kesildiğinden araştırmacılar, tarihi yani yazılı kaynaklara başvururlar. Araştırmacılar, İskender’in mezarına dair farklı görüşler sunmuşlardır. MS. 3.yüzyılda İskenderiye’de, ekonomi, politika ve yerel yönetim zayıflığından dolayı isyanlar çıkar. Bu isyanlardan faydalanmak isteyen Suriye’deki Palmyra kraliçesi, Zenopya, ordusuyla buraya gelir ve şehri işgal etmiştir. Çok geçmeden Roma ordusu Zenopya’yı esir alarak İskenderiye’deki eski düzeni yeniden sağlamıştır. Bu olaydan 30 yıl sonra yeniden isyanlar başlamıştır. İsyanları bastırmak için Roma İmparatoru Dioletianus, şehre gelir, askerleri yağma eder, yakıp yıkar ve rivayet o ki “kan dizlerime gelinceye kadar yağma durmayacaktır” demiştir. İskender’in mezarı bu yağma ve talanlar sırasında tahrip olduğu ve kaybolduğu söylenir.
Ancak isyan olaylarının üzerinden yaklaşık 100 yıl geçtikten sonra, MS. 390 yılına tarihlenen, Libanius adında hatibin yazdığı bir kitap bulunur. Kitapta şu cümleye rastlanır “İskender’in bedeninin İskenderiye’de sergilendiği…”
Araştırmacılar bu cümleden yola çıkarak yeni görüşte bulunmuşlardır; Mezarın kaybolduğu ve Hristiyanlığın yükseldiği dönem aynı zaman dilimindedir. MS.389-391 yılları arasında Roma imparatorluğu Theodosius’un adıyla anılan “Theodosius Kararnameleri” ile Hristiyanlık resmi din olarak benimsenmiş ve yerel yöneticilere gönderilen bu kararname ile pagan inancı, ritüelleri, törenleri yasaklanmıştır. İskenderiye’de aşırıcı tutucu olan Hristiyanlar, pagan inancına dair yapıları, heykelleri ….. yakıp, yıkmışlardır. Hem kendisi hem de sevenleri tarafından bir pagan tanrısı gibi görülen İskender’in mezarı da bu yıkımdan ve talandan nasibini almıştır. Böylelikle mezara dair herhangi bir arkeolojik buluntu kalmamıştır.
Andrew Chugg adında bir araştırmacı yazar, İskender’in mezarının yok olmadığına dair farklı bir görüş ortaya atar; İskenderiye’de Hristiyanlığın kurucusu olan Aziz Mark’ın, bedeninin konulduğu mezar olarak bilinen mezar, aslında Büyük İskender’in bedeninin olduğu mezardır der. Aziz Mark, gösterdiği mucizelerden ötürü büyücü diye suçlanmış, öldürülmüş ve sonra yakılmıştır.
Andrew Chugg, Theodosius Kararnameler ’inde yer alan, pagan yapılarının yıkılması emrine karşı, Büyük İskender’e ait olan mezarı yıkımdan kurtarmak için, halkın, mezarın Aziz Mark’a ait olduğunun söylendiğidir. Chugg, bu yüzden de Aziz Mark’ın bedeninin olduğu bugünkü yer olarak bilinen, Venedik’teki, San Marco Bazilikası’ nda Büyük İskender’in bedeninin olduğudur der.
Bir de İskenderiye’de yer alan Aziz Marka’ ait olduğunu söylenen bedenin nasıl Venedik’e taşındığına dair hikayesi vardır; Müslümanlar İskenderiye’yi fetheder. MS.328 yılında Venedikliler Aziz Mark’ın bedenini alıp götürmek isterler. Venedikli tüccarlar gizli bir şekilde mezardan bedeni çıkarırlar ve Müslümanlar limanda kontrol etmesin diye üzerini domuz eti ile örterler. Beden başarılı şekilde kaçırılarak San Marco Bazilikasına götürülür. Aziz Mark’ın simgesi olan aslan ise bugün Venedik’in pek çok yapısını süslemektedir.
Bazilikadaki beden Aziz Mark’a mı yoksa Makedonya kralı İskender’e mi ait şimdilik bilinmez. Bilinen şey ise bazilikada bir bedenin bulunduğu ve günümüz teknolojisinden faydalanarak ve kaynaklarda yer alan bilgilerden yola çıkarak bedenin incelenmesi, kime ait olduğunun bu şekilde belirlenmeye çalışılmasıdır.
Comments